Czy warto karać dzieci? - Dziecko u psychologa

5 powodów dla których nie warto karać dzieci.

Jako rodzic na pewno chcesz, aby Twoje dziecko miało zdrowe i pozytywne poczucie własnej wartości. Jednak zdarza się, że nieświadomie wysyłasz dziecku odmienną wiadomość. Karząc dziecko, nie tylko przekazujesz mu ukrytą wiadomość, że jest niewystarczające, ale także uczysz, że jego poczucie własnej wartości powinno być uzależnione od tego, co myślą o nim inni. Zostań i dowiedz się więcej dlaczego stosowanie kar i nagród w odpowiedzi na trudne zachowanie Twojego dziecka nie jest dobrym pomysłem.

2023-02-16

Czas czytania

Podziel się

Czy karać dziecko?

Karanie dzieci to temat, który wciąż budzi wiele kontrowersji. Wielu rodziców zastanawia się czy można wychowywać dziecko bez stosowania kar i nagród. Internet dzieli się na dwa obozy – za i przeciw. Pierwszy uważa, że kary są konieczne do utrzymania rodzicielskiego autorytetu. Zwolennicy tego podejścia mówią również, że brak kar jest równoznaczny z tzw. bezstresowym wychowaniem. A to wszystko prowadzi do tego, że dzisiejsze dzieci zachowują się gorzej niż kiedyś. Drugie podejście opiera się na założeniu, że kary i nagrody są szkodliwe i nie działają. Jako główny argument podają, że zachowanie dziecka poprawia się, ale niestety tylko na chwilę. Współczesnym naukowcom bliżej jest do tego drugiego sposobu myślenia. Dzięki ich badaniom możemy śmiało stwierdzić, że kary i nagrody nie działają na motywację wewnętrzną dziecka, co powoduje, że ich działanie z czasem słabnie.

Jak rodzice karzą swoje dzieci

Kary można podzielić na dwie kategorie – fizyczne i psychiczne. Te fizyczne, takie jak klapsy, szarpanie czy przytrzymywanie dziecka są przemocą i zgodnie z prawem nie powinny być stosowane. Niestety wciąż są rodzice, którzy uważają klapsy za skuteczną metodę wychowawczą. Niektórzy z nich twierdzą nawet, że to im zawdzięczają to, że „wyrośli na ludzi”. Jest to bardzo szkodliwe przekonanie, które może prowadzić do kontynuowania wielopokoleniowej przemocy. Moc tego przekonania jest przytłaczająca i czasem wręcz przerażająca. Jeśli to czytasz, to proszę pamiętaj – nikt, niezależnie od tego co zrobił, nie zasługuje na przemoc, ty będąc dzieckiem, też na nią nie zasługiwałeś.

Równie trudnym i bolesnym tematem są kary psychiczne. Polegają one na tym, że dziecko w konsekwencji swojego nieodpowiedniego zachowania poczuje się ze sobą źle. Jest to zazwyczaj krytyka, krzyk, grożenie, odsyłanie dziecka do pokoju. Może być to również pozbawianie go przyjemności poprzez zabieranie ulubionej zabawki, telefonu, zakaz gry na komputerze lub oglądania bajek.

Czego ma uczyć dzieci dyscyplinowanie je karami i nagrodami

Rodzice stosujący kary deklarują, że w ten sposób chcą nauczyć swoje dziecko:

poszanowania dla panujących w domu i poza nim reguł i zasad,
tego jak żyć w zgodzie i szanować innych,
jak odróżniać to co jest dobra i właściwe od tego, co jest nieodpowiednie,
wyciągania wniosków i zrozumienia przez dziecko jak jego zachowanie wpływa na otoczenie,

Wielu rodziców stosując kary ma również nadzieję, że w ten sposób zmotywują swoje dziecko np. do wykonywania obowiązków domowych lub szkolnych.

Jednak, czy kary są najlepszymi metoda, dzięki którym można osiągnąć ten cel?

5 powodów dla których nie warto stosować kar

1. Kara wywołuje u dziecka negatywne uczucia takie jak złość, frustracja, poczucie niesprawiedliwości i niezrozumienia, odrzucenie, chęć odwetu, upokorzenie, strach, bezsilność, opuszczenie. To długa lista, prawda?
Ukarane dziecko, które jest pod wpływem silnych i trudnych emocji, skupia się przede wszystkim na sobie i swoich odczuciach. To nie są odpowiednie warunki do nauki. Nie ma co liczyć na to, że dziecko przemyśli i wyciągnie wnioski ze swojego zachowania. Emocje, których doświadcza wtedy dziecko odcinają je od racjonalnego myślenia.

2. Kara uczy ale… przebiegłości i kłamstwa. Trudne emocje, których doświadcza ukarane dziecko, zachęcają je do tego by następnym razem próbować ich unikać. Bycie pod wpływem tak silnych i przykrych emocji nie sprzyja nauce i zrozumieniu przez dziecko dlaczego jego zachowanie było nieodpowiednie. A dziecko zamiast postarać się następnym razem zachować inaczej, zrobi wszystko żeby uniknąć kary. W efekcie będzie okłamywać dorosłych i ukrywać przed nimi swoje wybryki.

3. Kary negatywnie wpływają na relację pomiędzy rodzicem a dzieckiem. Stosowanie kar, które ma sprawić, aby dziecko poniosło przykre konsekwencje swojego zachowania wiąże się z zaburzeniem bezpiecznej relacji dziecka z rodzicem. Dziecku trudno zrozumieć dlaczego rodzic, przy którym powinno czuć się bezpiecznie, chce sprawić mu przykrość. Dotkliwe kary są obarczone dużym ryzykiem utraty zaufania dziecka do rodzica i jego wiary w to, że ci staną po jego stronie, gdy będzie tego potrzebowało.

4. Kara uczy, że swoje cele osiąga się siłą. Kary mają moc, ponieważ relacja dziecko-dorosły nie jest symetryczna. W tej relacji to rodzic ma siłę i przewagę, którą wykorzystuje za pomocą kar. Karząc dziecko, rodzic pokazuje, że aby osiągnąć swój cel można wykorzystać przewagę psychiczną lub fizyczną, którą się ma nad drugą osobą.

Kara nie niesie ze sobą nauki. Kary nie tłumaczą dziecku dlaczego zachowało się nieodpowiednio i nie pokazują jak można zachowywać się inaczej. Dziecko, które zostało ukarane nie uczy się rozwiązywania trudnych, konfliktowych sytuacji poprzez dialog i szukanie porozumienia. Dodatkowo kara utwierdza w przekonaniu, że skuteczną metodą rozwiązywania konfliktów jest siła, wygrywa ten kto ma władzę. Natomiast rodzice, którzy na trudne zachowanie dziecka od razu reagują karą, odbierają sobie możliwość zrozumienia i znalezienia przyczyny zachowania dziecka.

Podsumowując, karanie dzieci nie jest skutecznym sposobem na wychowywanie i wpływanie na zachowania dziecka. Zamiast tego, zdecydowanie warto skupić się na zasobach dziecka oraz modelowaniu i zachęcaniu do dobrych zachowań. Wspierająca atmosfera w rodzinie oraz szkole pozwala dzieciom rozwijać swoją samoocenę, poczucie odpowiedzialności i empatię wobec innych. Dzięki temu, będą w stanie samodzielnie podejmować dobre decyzje, a w razie potrzeby, szukać wsparcia u dorosłych. Pamiętajmy, że wychowanie to długi proces, który wymaga cierpliwości i zaangażowania, ale efekty są bezcenne – szczęśliwe dziecko, które w przyszłości stanie się wartościowym członkiem społeczeństwa.