Co zamiast kar i nagród?
Coraz więcej rodziców poszukuje sposobów na wychowanie swoich dzieci bez stosowania kar. Kary, które niegdyś były postrzegane jako niezbędny element wychowania, dziś często budzą wątpliwości lub są krytykowane za szkodliwość dla rozwoju dziecka. Alternatywne sposoby wychowania, oparte na pozytywnym dyscyplinowaniu, wspieraniu i budowaniu relacji z dzieckiem, zyskują coraz większą popularność. W tym wpisie postaram się przybliżyć te sposoby i podpowiedzieć, jak wychować dziecko bez uciekania się do kar.
2023-02-16
Podziel się
Czy wychowanie dziecka bez stosowania kar jest możliwe?
Wychowanie bez kar budzi wiele emocji i wątpliwości. Na internetowych forach często można przeczytać komentarze wyrażające obawy powątpiewających rodziców. Pośród nich są pytania „co w takim razie można robić w zamian, czy w ogóle nie reagować?”. Wielu dorosłych utożsamia brak kar z tzw. wychowaniem bezstresowym. Czyli takim, gdzie nie istnieją żadne zasady i granice, a dziecko pozbawione kontroli rodziców robi wszystko na co ma ochotę. Jednak, chcąc wychowywać dziecko bez użycia kar nie trzeba od razu popadać w skrajność. Pomiędzy ścisłym rygorem i surowymi karami, a brakiem jakichkolwiek zasad, jest sporo miejsca na skuteczne i wspierające metody wychowawcze.
Co zamiast kar?
Oto kilka propozycji metod, które wzmacniają relację rodzica z dzieckiem oraz wspierają dziecko w nauce nowych umiejętności:
- Docenianie
Warto doceniać pozytywne zachowania i drobne sukcesy dziecka. Często chcąc, aby dziecko zachowywało się lepiej poświęcamy bardzo dużo czasu tym negatywnym zachowaniom. A zdecydowanie skuteczniejsze jest skupianie się na tych zachowaniach, które chcielibyśmy widzieć u dziecka częściej. Zauważajmy te zachowania, rozmawiajmy o nich, mówmy o ich skutkach np. „jak myślisz, jak poczuł się twój brat, gdy podzieliłeś się z nim zabawką?”, pytajmy co było łatwe, a co było wyzwaniem, żeby zachować się w ten sposób.
- Akceptacja i rozmowa o emocjach
Zdecydowana większość trudnych zachowań dzieci wynika z równie trudnych emocji, z którymi dzieciom nie łatwo sobie poradzić. Wszystkie emocje są dobre i wszystkie są nam potrzebne, również te mało przyjemne. Akceptacja emocji dziecka jest bardzo ważna i potrzebna do jego rozwoju. Jednak, nie wszystkie zachowania, które pojawiają się pod wpływem emocji są akceptowalne. Warto o tym z dzieckiem rozmawiać, odkrywać jakie potrzeby kryją się za emocjami i wspólnie z dzieckiem znajdować lepsze sposoby na ich zaspokajanie.
Rodzic powinien być osobą, z którą dziecko może porozmawiać na każdy temat i czuć, że niezależnie od tego co zrobi będzie kochane. Bezpieczna relacja z rodzicem, wsparcie emocjonalne i pozytywna atmosfera w domu to podstawa na której można wiele zbudować.
- Uczenie przez modelowanie
Dzieci bardzo dobrze się uczą poprzez obserwację innych, a rodzic jest dla dziecka pierwszym wzorem do naśladowania. To, co robi, ma wpływ na dziecko, dlatego warto, aby dawał dobry przykład. Rodzic może pokazywać dziecku, jak dbać o siebie, jak pomagać innym, jak być odpowiedzialnym i jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami i emocjami. Warto wykonywać różne czynności wspólnie z dzieckiem opowiadając przy tym dlaczego to robimy i dlaczego warto to robić.
- Dbanie o relację
Dzieci lubią spędzać czas z rodzicami. Wspólne wyjścia na spacer, gry planszowe, czy różnego rodzaju aktywności, to szansa na budowanie relacji i wspomaganie rozwoju dziecka. Dobrym pomysłem jest, wybieranie aktywności, które odpowiadają zainteresowaniom dziecka, dzięki czemu będą one chętniej w nich uczestniczyły. Jest to świetna okazja do rozmów z dzieckiem i przekazywania im wartości, którymi kieruje się rodzic.
Wychowanie to proces
Podsumowując, wychowanie dziecka bez stosowania kar może być wymagającym wyzwaniem. Jednak rachunek zysków i strat jest pozytywny. Warto spróbować podjąć ten wysiłek, zwłaszcza, że przynosi wiele korzyści dla rozwoju dziecka. Wychowanie oparte na akceptacji, zrozumieniu i wsparciu dla dziecięcych doświadczeń, buduje relację. Dzięki temu, dzieci rozwijają swoją samoocenę, empatię i zdolność do podejmowania dobrych decyzji. Bez względu na to, jakie metody wychowawcze wybierzemy, najważniejsze jest, aby nasze dziecko czuło się kochane, wspierane i akceptowane. W ten sposób, zapewnimy mu najlepsze warunki do zdrowego i szczęśliwego rozwoju.
